Ofatumumab to lek stosowany w leczeniu wielu chorób hematologicznych, m.in. przewlekłej białaczki limfocytowej. Jest to monoklonalne przeciwciało (IgG1) skierowane przeciw antygenu CD20 obecnemu na powierzchni komórek B. Działanie ofatumumabu polega na zniszczeniu komórek nowotworowych poprzez indukcję ich lizy.
Mechanizm działania ofatumumabu
Ofatumumab działa przez specyficzne wiązanie się z antygenem CD20, który jest fosfoproteiną obecną na powierzchni komórek B. Antygen ten występuje na różnych etapach rozwoju komórek B, począwszy od stadium pre-B, a kończąc na dojrzałych limfocytach B. Komórki nowotworowe, takie jak te w przewlekłej białaczce limfocytowej i nieziarniczych chłoniakach, również wykazują ekspresję antygenu CD20.
Po związaniu ofatumumabu z antygenem CD20, dochodzi do aktywacji układu dopełniacza, co prowadzi do lizy (zniszczenia) komórek nowotworowych. Ofatumumab jest skuteczny zarówno wobec komórek wykazujących dużą, jak i małą ekspresję CD20, a także wobec komórek opornych na inny lek – rytuksymab. Dodatkowo, ofatumumab może prowadzić do indukcji śmierci komórek poprzez cytotoksyczność komórkową zależną od przeciwciał, przez rekrutację naturalnych komórek cytotoksycznych (NK).
Farmakodynamika ofatumumabu
Stosowanie ofatumumabu prowadzi do zmniejszenia liczby obwodowych komórek B u pacjentów z nowotworami hematologicznymi. W przypadku przewlekłej białaczki limfocytowej opornej na leczenie, obserwujemy znaczące zmniejszenie liczby komórek B – o 23% po pierwszym wlewie i o 92% po ósmym wlewie.
Co do immunogenności, istnieje możliwość wystąpienia reakcji immunologicznej na ofatumumab, ale jest ona ograniczona ze względu na jego ludzką naturę i działanie na komórki B u pacjentów, którzy już mają osłabiony układ odpornościowy.
Farmakokinetyka ofatumumabu
Ofatumumab jest podawany dożylnie. Stwierdzono, że najwyższe stężenie ofatumumabu w surowicy obserwuje się podczas lub tuż po zakończeniu wlewu. Lek ten charakteryzuje się małą objętością dystrybucji i jest metabolizowany poprzez rozpad do małych peptydów i aminokwasów.
Eliminowany jest on z organizmu zarówno przez mechanizm niezależny od miejsca docelowego, jak i mechanizm związany z wiązaniem z komórkami B. W związku z tym, po pierwszych wlewach ofatumumabu, obserwuje się szybkie zmniejszenie liczby komórek B CD20+, co ogranicza ilość przeciwciał, które mogą się z nimi związać podczas kolejnych wlewów.
Podsumowanie
Ofatumumab to lek stosowany w leczeniu wielu chorób hematologicznych, m.in. przewlekłej białaczki limfocytowej. Działa przez specyficzne wiązanie się z antygenem CD20, który jest fosfoproteiną obecną na powierzchni komórek B. Stosowanie ofatumumabu prowadzi do zmniejszenia liczby obwodowych komórek B u pacjentów z nowotworami hematologicznymi.
